Od lat panuje opinia, że nasz kraj jest beneficjentem funduszy spójności i innych dotacji z UE. W większości przypadków uważamy nie do końca słusznie, że jest to altruistyczna forma pomocy bogatych państw w celu zasypania dzielącej nas przepaści cywilizacyjnej. W rzeczywistości jednak te działania nie są całkowicie bezinteresowne. Obywatele państw starej unii wspierają te projekty licząc jednocześnie na własne korzyści- każda złotówka czy euro może zwrócić się w postaci zysków zachodnich firm realizujących inwestycje dofinansowane przez instytucje europejskie.

Podczas jednej z wizyt w Szwajcarii ówczesna minister Elżbieta Bieńkowska udzieliła  wywiadu, w którym otrzymała  wiele pytań dotyczących konkretnych  korzyści ekonomicznych,  na jakie liczyli szwajcarscy przedsiębiorcy w zamian za wsparcie ich rządu dla polskich reform.

Pani minister, Szwajcarska Rada Narodowa mówi o „Mentalności biorcy pieniędzy.  Czy zgadza się  pani z tą oceną?

Tej opinii nie mogę w ogóle zrozumieć. Dzięki wsparciu z zewnątrz Polska w ostatnich dwudziestu lat zrobiła ogromne postępy.

Pani podkreśla gospodarcze znaczenie szwajcarskiego udziału. Jaki on ma wpływ na polską gospodarkę? Przecież wymiana handlowa między naszymi państwami jest na bardzo niskim poziomie.

Porównując z polskim produktem krajowym brutto z pewnością nie jest to duża suma, ale dla bilateralnych kontaktów szwajcarski program odbudowy ma duże znaczenie. Szwajcaria stara się, aby wzmocnić pozycję na dużym rynku, jakim na pewno jest Polska. Nawet jeśli kontakty gospodarcze i finansowe nie są na razie znaczące, to np. współpraca w zakresie badawczym i naukowym jest bardzo owocna.

Z jakiego powodu Polska, która w ostatnich latach wykazała znaczący wzrost gospodarczy i otrzymała wsparcie z Unii Europejskiej, jest zdana na pieniądze ze Szwajcarii?

Mamy wciąż regiony, które są gospodarczo są zacofane. Prawdopodobnie potrzebujemy jeszcze na następne osiem do dziesięć lat wsparcia, żeby osiągnąć poziom życia najbardziej rozwiniętych krajów Unii Europejskiej. Z milionami otrzymanymi z Szwajcarii możemy finansować projekty, które nie są wspierane przez Unię Europejską w dziedzinach odnawialnej energii, kultury, nauki i badań.

Nie widzi pani że z powodu dużej liczby, w sumie aż 58 projektów, istnieje niebezpieczeństwo rozdrobnienia funduszy?

O tym nie może być mowy. Nie liczyliśmy się nigdy z wielkimi inwestycjami. Program ma na celu poprawę warunków na poziomie lokalnym lub regionalnym. Do wdrożenia powołane są lokalne urzędy, uniwersytety i organizacje pozarządowe.

W postępowaniach przetargowych nie zawsze wszystko jest w porządku. Często wybierana jest po prostu najtańsza oferta. Nie jest to korzystne dla szwajcarskich przedsiębiorstw, dla których najważniejszym atutem w konkurencji jest wysoka jakość. Poza tym niektóre oferty są nieprawidłowo sformułowane.

Mogę zapewnić, że dołożymy wszelkich starań, by spełnić surowe wymagania procesów przetargowych. Każde przedsiębiorstwo ma równe szanse. Rozmawialiśmy o tych problemach ze szwajcarskimi partnerami. Program działa teraz zgodnie z ich życzeniem.

Nie było łatwo o pierwszy miliard franków. Do przekazania drugiej transzy naród szwajcarski (w Szwajcarii funkcjonuje system referendalny – przypisek RD) musiałby zostać ponownie przekonany…

Rezultaty są najlepszymi argumentami, które przemawiają za dalszym prowadzeniem pomocy finansowej. W ostatnich paru latach gospodarka Polski przeżywała boom. Szwajcaria czerpie korzyści z dużego wspólnego rynku UE pomimo, że nie jest członkiem UE. Z ekonomicznego punktu składka rozszerzająca jest dla obu stron korzystna.

Pomimo tego, że firmy szwajcarskie prawie w ogóle nie zostały wdrożone w te projekty?

Myślę, że wyniki programu muszą być co roku poddawane przeglądowi. Każde przedsiębiorstwo jest uprawnione, żeby brać udział w publicznych przetargach…

Dziennikarz reprezentujący punkt widzenia szwajcarskiego przedsiębiorcy zauważa dwa poważne problemy. Po pierwsze, przetargi nie uwzględniają jakości ofert i skupiają się wyłącznie na cenie usługi. Po drugie, warunki przetargu skonstruowane są wadliwie i brakuje im przejrzystości.

Przypomnijmy, że była wicepremier, minister infrastruktury i rozwoju Elżbieta Bieńkowska uczestniczyła w konferencji poświęconej projektowi „Oczyszczanie ścieków na Żywiecczyźnie – faza II. Prace rozpoczęto w roku 2008 a 19 grudnia 2013 r. Komisja Europejska wydała decyzję dotyczącą przyznania pomocy. W wyniku realizacji, na terenie gmin Związku miało powstać  łącznie ponad 1200 kilometrów kanalizacji sanitarnej a ponad 80 000 osób, czyli 95 proc. mieszkańców regionu, będzie mogło uzyskać  dostęp do zbiorowej sieci kanalizacji sanitarnej. Przewidywano  również blisko 200 km kanalizacji wodociągowej. Całkowity koszt projektu to 948 mln zł, z czego na unijne dofinansowanie przypadało 750 mln zł.

Portal Żywiec w sieci zwrócił się z zapytaniem do Związku  Międzygminnego ds. Ekologii w Żywcu o to, kto w trakcie trwania realizacji projektu był i jest dostawcą rur, studzienek oraz przepompowni i jakie podsypki były stosowane z podaniem zastosowanych norm. Wystosowaliśmy też prośbę o udostępnienie planu kanalizacji na terenie powiatu ze wskazaniem miejsc przepompowni z podstawowymi danymi technicznymi oraz podaniem grubości ścianek tychże rur i głębokości wkopywanych rur.

W odpowiedzi ZM zażądał m. In. wykazania „szczególnej istotności informacji stanowiących podmiot wniosku dla interesu publicznego”.  Przypomniano też o kosztach przetworzenia informacji, które –  w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej – miałaby ponieść strona wnioskująca.

źródło: http://tinyurl.com/zgy7lge

zdjęcie: po lewej stronie: była wicepremier, minister infrastruktury i rozwoju Elżbieta Bieńkowska, środek: burmistrz Żywca Antoni Szlagor, po prawej: Przewodniczący Zarządu Związku Międzygminnego ds. Ekologii Janusz Michałek