Obecnie tak się nam wydaje, że każda osoba, która zostanie wystawiona na listę wyborczą partii
ma prawo kandydowania na posła lub senatora. Często może mamy różne opinie o danym kandydacie, tylko czy wyborca ma na to realny wpływ? Czy każda osoba, która zostanie wystawiona na listę partyjną powinna mieć prawo wybieralności? W okresie III RP były wykryte różne afery jak np. tzw. afera Rywina. Czy osoby odpowiedzialne za różnego rodzaju nadużycia zostały należycie ukarane? Jakie standardy obowiązywały w II RP? Czy były takie same, jak obecnie?

Dla przypomnienia przytaczamy kilka artykułów Konstytucji Kwietniowej z 1935 roku:

Art. 33

1. Prawo wybierania ma każdy obywatel bez różnicy płci, który przed dniem zarządzenia wyborów
ukończył lat 24 oraz korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich.

2. Prawo wybieralności ma każdy obywatel, mający prawo wybierania, jeżeli ukończył lat 30.

3. Ordynacja wyborcza do Sejmu ustali podział Państwa na okręgi wyborcze, określi liczbę posłów,
unormuje postępowanie wyborcze tudzież oznaczy kategorie osób, pozbawionych prawa wybie-
rania i wybieralności z braku dostatecznych przymiotów moralnych lub umysłowych.

Art. 39

1. Posłowie składają przed objęciem mandatu ślubowanie treści następującej:
Świadom obowiązku wierności wobec Państwa Polskiego, ślubuję uroczyście i zaręczam
honorem, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej, w pracy na rzecz dobra Państwa nie ustawać, a
troskę o jego godność, zwartość i moc za pierwsze mieć sobie przykazanie.

2. Odmowa ślubowania lub ślubowanie z zastrzeżeniem równoznaczne jest z nieprzyjęciem mandatu.

Art. 40

Posłowie otrzymują diety i mają prawo do bezpłatnego korzystania z państwowych środków komunikacji w granicach Państwa.

Art. 41

1. Posłowie korzystają tylko z takich rękojmi nietykalności, jakich wymaga ich uczestnictwo w pracach
Sejmu.

2. Za treść wygłoszonych w Sejmie przemówień lub zgłoszonych wniosków interpelacji oraz za
niewłaściwe zachowanie się podczas obrad – posłowie odpowiadają tylko przed Sejmem.

3. Jednakże za wystąpienia sprzeczne z obowiązkiem wierności wobec Państwa Polskiego albo
zawierające znamiona przestępstwa, ściganego z urzędu, – poseł może być uchwałą Sejmu albo na
żądanie Marszałka Sejmu lub Ministra Sprawiedliwości oddany pod sąd Trybunału Stanu i
orzeczeniem tego Trybunału pozbawiony mandatu poselskiego.

Art. 42

Posłowie odpowiadają za działalność, nie związaną z uczestnictwem w pracach Sejmu, na równi z innymi obywatelami.

Art. 43

3. Posłowi nie wolno wykonywać czynności, nie dających się pogodzić ze sprawowaniem mandatu,
pod skutkami określonymi w ustawie.

Art. 44

1. Posłowi nie wolno na swoje, ani na obce imię, ani też w imieniu przedsiębiorstw, spółek lub
towarzystw na zysk obliczonych, nabywać dóbr państwowych ani uzyskiwać ich dzierżaw,
podejmować się dostaw i robót rządowych, ani otrzymywać od Rządu koncesji lub innych
korzyści osobistych.

2. Za naruszenie powyższych zakazów poseł będzie na żądanie Marszałka Sejmu lub Prezesa
Najwyższej Izby Kontroli oddany pod sąd Trybunału Stanu i orzeczeniem tego Trybunału
pozbawiony mandatu poselskiego i korzyści osobistych, od Rządu otrzymanych.

Art. 49

2. Żaden akt ustawodawczy nie może stać w sprzeczności z Konstytucją.